Црниот хумор ретко остава некого рамнодушен. Како по правило, луѓето можат да бидат поделени во два табора: оние кои го обожаваат црниот хумор и го претпочитаат и оние кои не толерираат шеги за она што мислат дека не треба да се шегуваат.
Значи кој од нив е во право? Дали мрачните шеги се норми на животот или одат надвор од границите на моралот?
Од каде потекнува зборот „црн хумор“?
Авторството на терминот „црн хумор“ му е доделено на францускиот писател и поет Андре Бретон, кој го измислил за неговата книга „Антологија на црниот хумор“, првпат објавена во 1940 година. Сепак, корените на самиот феномен одат во народното творештво, и едвај може да се именува годината кога еден човек прв се смеел на нешто за што не би требал да се пошегува. Во минатото најпознати биле бесечкиот хумор и трикстер хумор.
Бесечки хумор е еден вид црн хумор, чија специфична особина е дека човекот се шегува на своја сметка, наместо аутсајдерот да се шегува. Всушност, ова е манифестација на природен инстинкт, желба да се минимизира сериозноста на искуствата за сопствената непристојна ситуација.
Овој вид на хумор не го добил своето име залудно. На пример, серискиот убиец Палмер-трујачот, гледајќи во отворот на бесилката, го запрашал својот џелат: „Сигурен ли си дека ова е безбедно?“
Што е тоа трикстер хумор?
Трикстер хуморот се создавал најчесто во литературата. Можеби една од најпрецизните карактеристики била дадена во една од делата на М.И. Стеблин-Каменски: „Трикстер е умот без чувство на одговорност“. Како по правило, тој дејствува како анти-херој, но во исто време е опремен со такви особини што ги има читателот. Ние разбираме дека тоа е штетник, но не можеме да ја избришеме насмевката предизвикана од неговите шеги.
Невозможно е да се наведат сите трикстери, но тука се најпопуларните: Остап Бендер, Коровиев, Локи, Фигаро, Мауи и слично. Трикстер е суштество кое носи парче хаос во непречениот редослед на измислената реалност на делото.
Какви луѓе се љубители на црн хумор?
Значи, кои се тие, луѓе кои се шегуваат за смрт, сериозни болести, тероризам и други феномени кои не се смешни?
Противниците на црниот хумор, тврдат дека ваквиот хумор им се допаѓа на неморални луѓе, најчесто млади и недоволно интелигентни мажи.
Сепак, една неодамнешна научна студија на специјалисти на Универзитетот во Виена покажа дека такво мислење е погрешно. Споредбата на субјектите, различно поврзана со црниот хумор, открива дека нема значајни разлики во возраста и полот.
Но исто така се покажа дека оние кои имаат топол однос кон црниот хумор имаат повисоко ниво на интелигенција, низок степен на агресија и пониски стапки на нарушувања на расположението отколку нивните противници, кои не го сакаат црниот хумор.
Црн хумор и стрес
Факт е дека мрачните шеги се токму начинот на справување со стресот: како што забележа Вили Сифер, ако сте во можност да се смеете на злото и грешките, тогаш можете да ги надминете. Вие можете бескрајно да страдате поради неправдата на животот или неизбежноста на смртта. И можете да се шегувате за нив и со тоа да го намалите степенот на општа напнатост.
Намалувањето на агресивност произлегува од претходното објаснување. Лице со зголемено ниво на агресија кон несовршеностите на околниот свет едноставно не може да ја цени шегата за феноменот кој е толку сериозен.
Ниво на интелигенција
Што се однесува до интелектот, сето тоа е за двосмисленоста на самата шега. Кога ќе ви биде прикажано нешто по дефиниција смешно, вашиот мозок добива „смешен“ сигнал и не треба да троши дополнителни напори за обработка на информации.
Но, во случај на црн хумор, првиот сигнал добиен од мозокот нема никаква врска со перцепцијата на смешното. Во вториот пак, се прима сигнал за нелогичноста или апсурдноста на она што е слушнато.
А за да може заплетот, да премине во категоријата смешно (т.е. да го разработи моделот на несогласност), на мозокот му треба одредено ниво на когнитивно-емоционални способности, што подразбира повисок интелект.
Значи излегува дека сè не е како што изгледа. И човек кој користи црн хумор, не мора да биде манијак и социопат, туку, најверојатно е интелигентен, образован и избалансиран разговорник. Тој едноставно го избра овој начин на приспособување кон овој несовршен свет.
